مطالعه ساختار لیتوسفر در شمال غرب ایران با استفاده از توموگرافی امواج p دورلرز و منطقه ای

در این پژوهش، برای مطالعه ی ساختارهای عمیق شمال غرب ایران از روش توموگرافی دورلرز ach استفاده می شود. داده های مورد استفاده در این مطالعه توسط 23 ایستگاه لرزه نگاری موقت متعلق به دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان جمع آوری شده است. برای استخراج داده از زمین لرزه هایی در حد فاصل 20 تا 95 درجه، 1666 فاز p قرائت شد. این زمین لرزه ها در امتداد نیم رخ لرزه ای با بازه ی بک آزیموتی20± درجه به ایستگاه ها رسیده اند. بعلاوه از زمین‏لرزه هایی در فاصله‏های 116 تا 150 درجه، 970 قرائت زمان رسید فاز pkpdf انجام شد. برای این فاز، محدودیت آزیموتی در نظر گرفته نشده است. بزرگای زمین‏لرزه های انتخابی بیش از 5/5 است. پس از آماده سازی داده ها، منطقه ی مورد مطالعه با شبکه ای از گریدها به صورت منظم، پارامتر بندی شد. روش های وارون سازی کمترین مربعات میرا شده، وارون کلی و گاوس- مارکوف، برای تعیین پارامترهای مدل سرعت در هر گره، به کار گرفته شد. نتایج توموگرافی در هر سه روش ، مدل های تقریبا مشابهی را نشان می دهد. در روش کمترین مربعات میرا شده، بی هنجاری های کوچکی وجود دارد که از تفسیر آنها خودداری شده است و تنها بی-هنجاری های بزرگ مقیاس تفسیر شده است. در این مطالعه، برای قدرت دادن به پرتوها در بازیابی بی هنجاری های پوسته بالایی از فاز منطقه ای pn، استفاده شد. 144 داده ی فاز pn از رویدادهایی در امتداد پروفیل قرائت شد و زمان رسید نسبی موج pn به روش ach، به مدل سرعتی برگردانده شد. نتیجه ی توموگرافی فاز pn در پوسته، ساختار های مشابهی را در مقایسه با نتایج توموگرافی دورلرزها در پوسته نشان می دهد. تشابه مدل ها، نشان دهنده ی پایداری نتایج توموگرافی در پوسته است. بعلاوه داده های منطقه ای به داده های دورلرز افزوده شد و توموگرافی تمامی فازها به طور همزمان انجام شد. نتیجه ی وارون سازی داده ها تا عمق 220 کیلومتری ساختارهای کم سرعتی را در زیر سهند و سبلان و ساختار پر سرعتی در زیر ارتفاعات تالش نشان می دهد. بی هنجاری کم سرعت سهند پهنای بیشتر و عمق کمتری نسبت به بی هنجاری کم سرعت سبلان دارد و گسترش آن در پوسته به سمت غرب آتشفشان است. بی هنجاری های کم-سرعت مشاهده شده در پوسته و گوشته بالایی آتشفشان سبلان و سهند به عنوان بی هنجاری های حرارتی در زیر این آتشفشان ها تفسیر می شوند. محدوده ی بی هنجاری سبلان، از زیر آتشفشان شروع شده و به سمت شرق آن گسترش یافته است. بی هنجاری پر سرعت و پرچگالی در زیر رشته کوه های تالش مشاهده می شود که به عنوان لیتوسفر نازک و احتمالاً اقیانوسی حوضه ی خزر جنوبی تفسیر می شود. مرز بین لیتوسفر قاره ای شمال غرب ایران و استنوسفر واقع در زیر لیتوسفر کاسپین جنوبی در 80x= کیلومتر دیده شده است.